Trong Tứ Phủ Thánh Cô, Cô đứng ngôi thứ chín, là vị Thánh Cô có tài chữa bệnh, ban lộc, độ an. Cô Chín thường hay ngự đồng, đệ tử Cô nhiều vô số. Khi về đồng Cô Chín mặc áo hồng đào, cô dâng hương rồi múa đôi quạt 36 nan xương cho thiên hạ thái bình, có khi cô múa cờ tiến Vua rồi lại thêu hùa trên vải hoa. Cô Chín từng hiển linh ở nhiều nơi, Cô giáng ở đâu thì dân ta lập nơi phụng thờ ở đó, từ đấy mà Cô Chín lại có nhiều danh xưng, nhiều thánh tích khác nhau.
Cô Chín Sòng Sơn
Cô Chín là một tiên cô ngự trên Thiên Phủ, trong một lần sơ ý làm vỡ ngọc trản phải theo lệnh nhà Trời chịu lưu đày nhân gian hầu cận Liễu Hạnh Thánh Mẫu. Cô ngao du xuôi ngược các phương, một lần dừng chân Thanh Hoá thấy cảnh hữu tình, cô hội họp cùng các tiên nữ lấy gỗ sung làm nhà, lấy cây si mắc nên võng đào. Từ ấy nhiều lần linh ứng, dân ta suy tôn phụng thờ.
Tương truyền thời vua Lê Hiển Tông, tại xứ Thanh ấy ngày kia có ông lão đi ngang, ông cắm cây gậy tre khô xuống đất làng Cổ Đam rồi chắp tay mà vái: “Nếu có thể phụng thờ công chúa Liễu Hạnh thì xin cho điềm lành cây tre này hồi sinh tươi tốt.” Mẫu anh linh ban cho cây tre cao lớn xum xuê, dân làng tề tựu lập ra đền Sòng Sơn phụng thờ Người. Trước đền Sòng có một hồ nước hình bán nguyệt, dân ta gọi là hồ Cá Thần. Mỗi năm đến tháng giêng, tháng hai đều có một đàn cá toàn thân đỏ rực bơi về tụ họp nhưng đến ngày hội đền Sòng thì cá đi đâu mất. Người ta bảo nhau rằng đó chính là các tiên nữ hoá thân về đền hầu Mẫu.
Cô Chín Cửu Tỉnh (Cô Chín Giếng)
Thánh cô chủ quản đền Chín Giếng, gần đền có chín miệng giếng không bao giờ cạn. Trong chín miệng giếng ấy, miệng giếng thứ chín là nơi sâu nhất quanh năm đùn nước, tương truyền Cô Chín ngự dưới miệng giếng ấy.
Năm xưa tiên cô giáng trần, cô hạ phàm trước cổng đền Ba Dọi, những kẻ lòng phàm u mê không hiểu phép thần thông của cô đã bảo nhau rằng cô là yêu quái hiện thành, hùa nhau đánh đuổi. Cô về Thiên Cung mà hờn trách, những kẻ ấy bị phép tiên thu giam hồn vía, hành cho điên dại, “làm cho trăm chứng hiểm nghèo, khi lội dưới suối khi trèo lên cây.”
Tài gieo quẻ thiên tiên của cô không ai sánh bằng, lá bói cô ban trăm lần đều linh nghiệm. Những lúc đất nước chiến chinh, cô hiển linh ban quẻ thiêng tiên đoán thế trận, nhờ vậy mà Đại Việt giữ yên bờ cõi.
Cô Chín Âm Dương
Cô được thờ phụng trong Âm Dương Linh Từ, dân vùng ấy thường gọi là Cô Bé Âm Dương. Khi quân ta đánh trận Sòng Sơn, tướng sĩ thương vong vô số, nghĩa quân lui về Nho Quan lánh nạn. Vua Cha từ trời cao soi sét, sai Thánh Cô giáng trần. Cô Chín lấy nước từ miệng giếng âm dương thông với chín giếng ở Sòng Sơn luyện thành tiên dược chữa trị cho ba quân. Sau đại thắng, dân ta nhớ ơn lập nơi hương đăng ghi công Cô.
Cô Chín Thượng Ngàn (Cô Chín Tít Mù)
Đền Cô lập ở Đồng Mỏ gần đền công chúa Mỏ Ba, ngôi miếu nhỏ bên dòng suối thiêng, ai có tâm về cầu Cô sẽ hiện ra in bóng trên nước suối , đầu đội khăn tía, con nhang dâng Cô nón đỏ, nón xanh xin Cô ban thánh thuỷ chữa bệnh. Tương truyền Cô giáng sinh thời nhà Lê, Cô từng nhập mộng báo cho người hiền đức đào được vàng ròng ở sau đền Cô.
Cô Chín Thượng Thiên
Cô là vị tiên nữ theo hầu Chúa Đệ Nhất Tây Thiên, đền Cô ở cạnh đền Mẫu để ngày đêm ngự bên bàn loan lo trà hoa dâng lên Chúa Bà.
Cre: Fanpage Epic
