Beelzebub hay Beelzebul (Tiếng Do Thái: בַּעַל זְבוּב, Baʿal Zəvûv), là một cái tên có nguồn gốc từ vị thần Phillistine cổ, được thờ phụng ở Ekron và sau này được sử dụng trong những tôn giáo thuộc nguồn gốc Abrahamic như là một con quỷ đáng sợ. Cái tên Beelzebub cũng liên quan đến vị thần Baal trong tôn giáo Canaanite.
Trong thần học, đặc biệt là Thiên Chúa giáo, Beelzebub đôi khi còn được coi là một tên gọi khác cho Chúa tể địa ngục, gần giống với Satan, và là một trong bảy hoàng tử địa ngục trong quỷ học. Cuốn Từ điển Địa ngục miêu tả Beelzebub có khả năng bay lượn, được biết đến với tên gọi “Chúa tể của những loài bay” hay “Chúa tể của loài ruồi”.
Theo kinh thánh Do Thái.
Nguồn gốc của từ Beelzebub được nhắc đến trong tập hai Cuốn sách của Hoàng đế (Book of Kings, thuộc kinh thánh Do Thái), nhưng là bằng cái tên Ba‘al Zəbûb, gần giống với một vị thần được thờ phụng trong Philistines. Trong đó, Ba’al có nghĩa là “Chúa tể” trong ngôn ngữ Ugaritic, được sử dụng như liên từ đặt cạnh tên một vị thần cụ thể. Những ý kiến trái chiều được đưa ra về việc tên vị thần đó là gì.
Theo một cách hiểu, Ba‘al Zəbûb được dịch với nghĩa đen là: “Chúa tể của loài ruồi.” Từ lâu trước đây đã có ý kiến rằng cái tên này có mối liên hệ đặc biệt tới vị thần được thờ phụng trong tôn giáo người Philistine, và một giáo phái liên quan đến loài ruồi – coi ruồi như là thú nuôi, cho chúng ăn phân – từng xuất hiện trong thế giới Hellenic (một thời kỳ lịch sử thuộc Hy Lạp cổ đại khoảng 507 TCN), ví dụ như giáo phái Myiagros.
Mối liên hệ này được xác nhận trong một đoạn văn tự tiếng Ugaritic khi người ta tìm hiểu xem làm thế nào Baal lại liên quan đến những con ruồi, vốn là nguồn bệnh của con người. Theo Francesco Saracino (1982) , có thể bằng chứng về mối quan hệ này chẳng dẫn đến đâu cả, nhưng trong thực tế, việc hai thuật ngữ được ghép lại với nhau -“Baal” với “Zebub”, có tương đồng với những cái tên điển hình của các vị thần Địa Trung Hải. Đây là một lập luận mạnh mẽ ủng hộ tính xác thực về mối quan hệ giữa cái tên Beelzebub với vị thần Baal trong văn hóa Ekron, vốn được nêu ra trong Cuốn sách của Hoàng đế 2.
Tuy nhiên, cái tên này thực ra lại là Ba‘al Zəbûl, “chúa tể của (những loài cư ngụ) trên thiên đàng” (có thể hiểu là Chúa tể những loài biết bay, thuộc về bầu trời và thiên đàng), và Ba’al Zebub là một trò chơi chữ nhằm mục đích lăng mạ của người Israel. Ở đây, zebul được hiểu với nghĩa “nơi cư ngụ”, “lãnh địa”, nhưng bị biến thành zebub trong cách chơi chữ mang tính xúc phạm của người Israel tới kẻ thù của họ, Philitines.
Dù vậy, cách hiểu này vẫn không được ủng hộ hoàn toàn.
Theo Thiên Chúa giáo.
Trong Mark 3:22, chúa Jesus bị buộc tội sử dụng sức mạnh của Beelzebul, hoàng tử địa ngục, để mang ma quỷ đến. Cái tên này cũng xuất hiện trong kinh Matthew và Luke.
Quintus A.Symmachu đã cố định nghĩa cái tên Beelzebul nhưng chúng ta không thể biết là định nghĩa đó đúng hay không. Zeboul có thể có nguồn gốc từ cách phát âm lóng của zebub, một từ có nghĩa là “phân” trong kinh Targums, hoặc zebul với nghĩa “cao” trong Cuốn sách của Hoàng đế.
Dù là trường hợp nào, Beelzebub vẫn là bản dịch thay thế cho Beelzeboul trong phiên bản sách Phúc âm bằng tiếng Syriac và Latin, và cách dịch này cũng được sử dụng trong kinh thánh bản King James. Kết quả là hầu như ở Tây Âu, cái tên Beelezeboul được biết đến rất ít, kể cả trong những tôn giáo lân cận và sau này, cho đến khi có người giữ nguyên nó thay vì dịch thành Beelzebub.
Beelzebub cũng được định nghĩa trong Tân Ước là một con quỷ, “hoàng tử của quỷ dữ”. Nhà nghiên cứu kinh thánh Thomas Kelly Cheyne cho rằng con quỷ này có thể là một phiên bản xấu xa hơn của Ba‘al Zəbûl, “Chúa tể của Thiên đường”.
Cựu ước Solomon.
Trong Cựu ước Solomon (Testament of Solomon), Beelzebul (không phải Beelzebub) là một trong những hoàng tử của địa ngục, từng lãnh đạo một đội quân thiên đàng và tương ứng với sao Hôm. Có vẻ như Beelzebul trong phiên bản này tương đồng với Lucifer. Beelzebul là kẻ gây ra sự phá hoại khủng khiếp thông qua những tên bạo chúa; xúi giục con người thờ phụng quỷ dữ; khiến những tu sĩ sa ngã trước dục vọng và gây bất đồng giữa con người, dẫn đến giết người hay chiến tranh. Cựu ước Solomon là một phiên bản Cựu ước hư cấu được viết lại bởi vua Solomon, trong đó Solomon miêu tả những con quỷ đã giúp ông xây nên ngôi đền với những yếu tố có trong Thiên Chúa giáo.
Quỷ học trong Thiên Chúa giáo và những thần thoại xung quanh.
Beelzebub thường được mô tả là một con quỷ có cấp bậc cao dưới địa ngục. Theo những câu chuyện của nhà huyền học thế kỷ 16 Johann Weyer, Beelzebub lãnh đạo một đội quân quỷ dưới trướng của Lucifer – Chúa tể địa ngục, và chỉ huy đội quân ruồi. Tương tự, nhà trừ tà thế kỷ 17 Sebastien Michaelis, trong cuốn Lịch sử đáng ngưỡng mộ (Admirable History, 1612) , coi Beelzebub là một trong ba thiên thần sa ngã quyền năng nhất, cùng với Lucifer và Leviathan. Trong khi đó, một nghiên cứu thế kỷ 18 lại cho rằng ba thiên thần sa ngã đó là Beelzebub, Lucifer và Astaroth. John Milton coi Beelzebub là thiên thần sa ngã đứng ở cấp bậc thứ hai trong tập thơ Thiên Đường Đã Mất xuất bản lần đầu năm 1667. Beelzebub cũng là một nhân vật trong The Pilgrim Progress, một tác phẩm của John Buynan xuất bản năm 1678.
Sebastien Michaelis từng gán Beelzebub với một trong bảy tội lỗi chết người là Kiêu Ngạo. Tuy nhiên, theo Peter Binsfeld, Beelzebub tương ứng với tội Phàm ăn, còn Francis Barrett gọi Beelzebub là hoàng tử của những vị thần giả dối.
Trong tôn giáo, việc kết tội ai đó bị quỷ ám là một cách để xỉ nhục, lăng mạ người đó hoặc để cố giải thích những hành vi, biểu hiện bất thường ở con người. Không chỉ có Pharisees từng dèm pha Chúa Jesus bằng cách buộc tội Ngài sử dụng ma thuật của Beelzebub để chữa lành cho con người (kinh Luke 11:14-26) , mà còn những người khác cũng cho rằng những hiện tượng bất thường xảy ra là bị quỷ ám. Xuyên suốt lịch sử, Beelzebub đã xuất hiện trong nhiều vụ quỷ ám, chẳng hạn như sơ Madeleine de Demandolx ở Aix-en-Provence năm 1611, người có mối quan hệ thân cận với Cha Jean-Baptiste Gaufri. Sơ nhận án tử hình với tội danh “phù thủy” bởi chính Cha Gaufridi. Beelzebub cũng có ảnh hưởng không nhỏ tới Salem, Massachusetts, cái tên này đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong các phiên tòa xét xử phù thủy ở đây.
Truyền thuyết về Beelzebub trong Do Thái giáo.
Cái tên Baʿal Zəvûv được tìm thấy trong kinh Malachim II, được vua Ahaziah của Israel, người từng bị thương nghiêm trọng do ngã, sử dụng để gửi đi những thông điệp của mình tới Ba’al Zebub, vị thần Philitines của Ekron để hỏi xem liệu chấn thương của ông có phục hồi được không. Nhà tiên tri Elijah đã lên tiếng chỉ trích nhà vua, rằng Ahaziah sẽ chết vì ông đi tìm câu trả lời từ vị thần Ba’al Zebub thay vì Chúa.
Văn học Do Thái đã tương đồng Ba’al Zebub với chúa tể của loài ruồi. Từ Ba’al ở đây là một từ chế nhạo tới tín ngưỡng của vị thần này mà người Do Thái cổ coi là sự thờ phụng mê tín. Những học giả Do Thái giải nghĩa tại sao Ba’al Zebub được gọi là “chúa tể loài ruồi” , rằng đó là một cách để gọi vị thần này là một đống phân, đồng thời so sánh tín đồ của ngài với loài ruồi.
